Mówią daty
Zapraszamy do spędzenia kilku chwil z historią Akademii Muzycznej im. Ignacego Jana Paderewskiego.
„Mówią daty” to rodzaj kalendarium, w którym przeczytacie Państwo o ważnych, bardzo ważnych, a czasem zupełnie zwyczajnych wydarzeniach z historii uczelni. Niech tak szybko mijające w naszym życiu akademickim miesiące będą pretekstem, aby czasem się zatrzymać i spojrzeć wstecz. Wszak – jak zauważył Cyprian Kamil Norwid – „przeszłość to jest dziś tylko cokolwiek dalej”…
15 października 1936
W Warszawie urodziła się Jadwiga Kaliszewska, niezapomniana i charyzmatyczna profesor klasy skrzypiec w poznańskiej Akademii Muzycznej im. Ignacego Jana Paderewskiego. Wychowała kilka pokoleń skrzypków, była twórczynią „Szkoły Talentów” w Poznaniu, która umożliwiała wybitnie uzdolnionej młodzieży najlepszą edukację muzyczną.
Jadwiga Kaliszewska
1 września 1949
1. Rejonowy Urząd Likwidacyjny w Poznaniu przekazał na rzecz Państwowej Wyższej Szkoły Muzycznej w Poznaniu budynek przy ul. Armii Czerwonej 19. Podstawą przekazania były wniosek Ministerstwa Kultury i Sztuki z 28.07.1949 i zlecenie Ministerstwa Skarbu z 23.08.1949. Budynek przekazał Naczelnik 1. RUL S. Ciesielski, a odebrał Prorektor PWSM prof. Stefan Poradowski i Dyrektor Administracyjny Karol Zabor.
Skan dokumentu z Archiwum Akademii Muzycznej im. I.J. Paderewskiego.
26 sierpnia 1920
Urodził się Stefan Stuligrosz (zm. 15.06.2012 r. w Puszczykowie k. Poznania)
Dyrygent, pedagog, muzykolog i kompozytor, przez wiele lat prowadził Chór Chłopięcy i Męski „Poznańskie Słowiki”, w latach 1967 do 1981 był rektorem poznańskiej Akademii Muzycznej im. Ignacego Jana Paderewskiego.
Stefan Stuligrosz, fot. Archiwum Akademii
24 sierpnia 1934
Urodził się Aleksander Szeligowski (zm. 4.05.1993 r. w Poznaniu), kompozytor, dyrygent, organista i pedagog.
Fot. Archiwum Akademii Muzycznej im. I.J. Paderewskiego
16 sierpnia 1902
Urodził się Stefan Bolesław Poradowski (zm. 9.07.1967 r. w Poznaniu)
Fot. Polona
26 lipca 1922
Urodził się Andrzej Koszewski (zm. 17.02.2015) – kompozytor, muzykolog i pedagog.
3 czerwca 1997
Jan Paweł II poświęcił gmach Akademii Muzycznej im. Ignacego Jana Paderewskiego
Fot. Na zdjęciu Jan Paweł II, prof. dr hab. Stanisław Pokorski, JM Rektor prof. dr hab. Mieczysław Koczorowski
3 czerwca 1930
pierwsza transmisja radiowa orkiestry Konserwatorium, aula UP
9 maja 2021 r.
zmarł prof. Tomasz Zagórski
24 kwietnia 2013 r.
wręczono tytuł doctora honoris causa Andrzejowi Koszewskiemu. Uroczystość miała miejsce w domu prof. Koszewskiego.
Fot. Archiwum Akademii
1 kwietnia 1946 r.
weszło w życie Zarządzenia Ministra Kultury i Sztuki Wł. Kowalskiego z dnia 1.02.1946 r. odnośnie do zmiany nazwy: Państwowe Konserwatorium Muzyczne w Poznaniu zostaje przekształcone w Państwową Wyższą Szkołę Muzyczną w Poznaniu.
18 marca 2012 r.
Zmarła prof. Jadwiga Kaliszewska (ur. 15.09.1936 w Warszawie), ceniona skrzypaczka i wybitny pedagog skrzypiec. Przez pięćdziesiąt lat kształciła skrzypków w poznańskiej Akademii, wypuszczając w świat 70 absolwentów, spośród których wielu zdobyło nagrody na konkursach muzycznych i odnosi sukcesy artystyczne. W latach 70. w ramach prac Katedry Instrumentów Smyczkowych wraz z Towarzystwem Muzycznym im. H. Wieniawskiego (którego była prezesem w latach 1993-1996) zapoczątkowała ogólnopolskie konkursy na instrumenty smyczkowe: skrzypcowy – im. Zdzisława Jahnkego, altówkowy – im. Jana Rakowskiego, wiolonczelowy – im. Dezyderiusza Danczowskiego, kontrabasowy – im. Adama Bronisława Ciechańskiego oraz lutniczy – im. Zdzisława Schulza (obecnie im. Włodzimierza Kamińskiego). Prof. Kaliszewska zainicjowała także organizowany w Akademii od 17 lat cykl pt. Arcydzieła kameralistyki. Wielokrotnie zasiadała w jury Międzynarodowych Konkursów im. H. Wieniawskiego (skrzypcowych i lutniczych); przez wiele lat współtworzyła także Mistrzowski Kurs w Łańcucie i Letnią Akademię Muzyczną w Żaganiu.
Prof. Jadwiga Kaliszewska otrzymała wiele odznaczeń państwowych, w tym Złoty Krzyż Zasługi, Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski. W 2007 r. otrzymała tytuł doktora honoris causa Akademii Muzycznej im. I. J. Paderewskiego w Poznaniu.
Fot. CYRYL (własność TMiHW)
Fot. Archiwum Towarzystwa Muzycznego im. Henryka Wieniawskiego w Poznaniu
7 marca 2005 r.
– rozpoczęto prace budowlane budynku sali koncertowej przy Akademii Muzycznej, u zbiegu ulic Święty Marcin i Aleja Niepodległości. Budynek został zaprojektowany przez Architektoniczną Pracownię Autorską „ARPA” Jerzy Gurawski.
9 lutego 1895 r.
– w Poznaniu przyszedł na świat Zdzisław Jahnke (zm. 7 sierpnia 1972 r. w Poznaniu)
Prof. Zdzisław Jahnke – skrzypek, kameralista, dyrygent, kompozytor, jako profesor klasy skrzypiec należał do grona wykładowców poznańskiej Szkoły od początku jej funkcjonowania. Był rodowitym poznaniakiem, urodzonym w 1895 roku. Wykształcony w konserwatoriach Berlina i Genewy, koncertował w miastach polskich, w Niemczech, Szwajcarii i we Francji. Stworzył jeden z najwybitniejszych w kraju zespołów kameralnych – Kwartet Polski oraz zorganizował Miejskie Konserwatorium Muzyczne w Bydgoszczy, w którym pełnił obowiązki dyrektora do roku 1927.
Jahnke przejął Konserwatorium Poznańskie w okresie niezwykle trudnym pod względem organizacyjnym, lokalowym i kadrowym. Miało to miejsce, gdy Czesław Marek, a następnie Eugeniusz Morawski – kierowani do Poznania przez Ministerstwo Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego – odrzucili propozycje objęcia stanowiska szefa poznańskiej uczelni. Jahnke, prowadząc tę instytucję do wybuchu II wojny światowej, przyczynił się do ustabilizowania oraz rozwoju harmonijnej działalności artystycznej i dydaktycznej. Pozyskał też pedagogów: kompozytorów – Stefana Bolesława Poradowskiego, Kazimierza Sikorskiego, Tadeusza Szeligowskiego, muzykologów – Zygmunta Latoszewskiego, Zygmunta Sitowskiego, altowiolistę – Jana Rakowskiego. […] Po zakończeniu działań wojennych rekonstrukcję instytucji powierzono ponownie prof. Zdzisławowi Jahnkemu. 1 października 1945 roku – z Jahnkem jako rektorem – rozpoczął się nowy rozdział dziejów poznańskiej uczelni, noszącej odtąd nazwę Wyższej, a od 1947 roku Państwowej Wyższej Szkoły Muzycznej. […] Zdzisław Jahnke prowadził – oprócz klasy skrzypiec – także studencką orkiestrę symfoniczną. Po ustąpieniu ze stanowiska rektora nadal pracował w uczelni, pełniąc funkcje kierownika Katedry Instrumentów Smyczkowych od 1949 roku i dziekana Wydziału Instrumentalnego w latach 1950-1960.
Fragment tekstu z „Pocztu rektorów„ autorstwa Teresy Brodniewicz
6 lutego 1877 r.
– urodził się ks. Wacław Gieburowski (zm. 27 września 1943 r. w Warszawie)
Ksiądz, kompozytor i muzykolog. Urodził się w 1878 r. w Bydgoszczy, kształcił w Bydgoszczy i Drawsku Pomorskim. W latach 1898-1902 był słuchaczem seminarium duchownego w Poznaniu, natomiast w 1908 r. odbył kurs muzyki kościelnej w Ratyzbonie. Studiował muzykologię na uniwersytetach w Berlinie i we Wrocławiu, uzyskując stopień doktora. Od 1916 r. kierował poznańskim chórem archikatedralnym, który wkrótce zyskał rangę najlepszego chóru męskiego w Polsce i znany był w wielu krajach Europy. W 1921 r. habilitował się we Lwowie, następnie był wykładowcą na Uniwersytecie Poznańskim oraz w Państwowym Konserwatorium Muzycznym w Poznaniu. Ponadto komponował i przygotowywał wiele prac z dziedziny muzyki. W okresie okupacji został internowany przez Niemców i wysiedlony do Generalnego Gubernatorstwa. Zmarł w Warszawie w 1943 r., w 1946 r. jego prochy przeniesiono do Krypty Zasłużonych w podziemiach kościoła św. Wojciecha w Poznaniu. Jego dzieło kontynuowali znakomici uczniowie, dyrygenci sławnych chórów poznańskich: Stefan Stuligrosz i Jerzy Kurczewski.
Źródło: www.regionwielkopolska.pl
7 lutego 1877 r.
– w Wartemborku (Barczewo) na Warmii urodził się Feliks Nowowiejski (zm. 18 stycznia 1946 r. w Poznaniu)
Kompozytor, dyrygent, organista i pedagog. Naukę muzyki pobierał w Świętej Lipce, studiował w Berlinie. W latach 1909-14 był dyrektorem artystycznym krakowskiego Towarzystwa Muzycznego, w 1920 r. uczestniczył w akcji plebiscytowej na Warmii i Mazurach.
W 1919 r. osiadł na stałe w Poznaniu, gdzie w latach 1920-27 był wykładowcą w tutejszym konserwatorium, zajmując się także działalnością kompozytorską i koncertową. Był organizatorem i kierownikiem chórów poznańskich, a w czasie zjazdów śpiewaczych dyrygował połączonymi chórami. Dyrygował także koncertami symfonicznymi i przewodniczył jury konkursów muzycznych w kraju i zagranicą. W latach okupacji hitlerowskiej ukrywał się w Krakowie. Wrócił do Poznania w 1945 r. Uprawiał niemal wszystkie formy muzyki instrumentalnej, z jego dorobku kompozytorskiego należy wymienić oratoria Powrót syna marnotrawnego (1901), Quo vadis (1903) i Znalezienie Św. Krzyża (1905), symfonie orkiestrowe i organowe, poematy symfoniczne, uwertury, koncerty instrumentalne i organowe oraz wiele dzieł kameralnych, chóralnych i pieśni, z których na wyróżnienie zasługuje skomponowana w 1910 r. na uroczystości grunwaldzkie w Krakowie melodia Roty do słów Marii Konopnickiej. Był także kompozytorem baletów oraz opery Legenda Bałtyku (1924). Zmarł w Poznaniu w 1946 r., pochowany został w Krypcie Zasłużonych przy kościele św. Wojciecha.
Źródło: www.regionwielkopolska.pl
Kiedy w 1920 roku ukonstytuowała się Państwowa Akademia i Szkoła Muzyczna w Poznaniu, Feliks Nowowiejski wraz z Wacławem Gieburowskim objęli kierownictwo Wydziału Muzyki Kościelnej (wówczas Instytut Wyższy dla Muzyki Kościelnej). Muzycy opracowali również kształt organizacyjny i programowy studiów w Instytucie.
25 listopada 1892 r.
– 25 listopada 1892 r. w Zabrzu urodził się Józef Madeja (zmarł 7 maja 1968 r. w Poznaniu)
Polski klarnecista, pedagog muzyczny, kompozytor, organizator życia muzycznego w Wielkopolsce.
Od 1919 związał swoje życie osobiste i zawodowe z Poznaniem. W 1950 został pierwszym kierownikiem Katedry Instrumentów Dętych w Państwowej Wyższej Szkoły Muzycznej w Poznaniu [obecnie Akademii Muzycznej im. I. J. Paderewskiego w Poznaniu]. Był profesorem nadzwyczajnym tej uczelni. Napisał wielokrotnie wznawiany podręcznik dla klarnecistów Techniczna szkoła na klarnet, cz. 1 i 2 (wyd. PWM).
Od 2019 r. w Poznaniu działa Stowarzyszenie im. Józefa Madei, które wśród swoich celów statutowych ma m.in. rozpowszechnianie działalności oraz t wórczości kompozytorskiej Józefa Madei w Polsce, Europie i na świecie. Również od 2019 r. w Poznaniu odbywa się Międzynarodowy Festiwal im. Józefa Madei.
[fot. – źródło: festiwalmadei.pl]
1 grudnia 1981 r.
– zmiana nazwy uczelni z: Państwowa Wyższa Szkoła Muzyczna na Akademia Muzyczna imienia Ignacego Jana Paderewskiego.
Decyzję taką podjęły władze kraju, przemianowując kilka ówczesnych PWSM na Akademie Muzyczne i nadając im imiona muzycznych patronów. Na rozporządzeniu Rady Ministrów w tej sprawie widnieje podpis jej ówczesnego prezesa, gen. Wojciecha Jaruzelskiego:
Dz.U. 1981 nr 31 poz. 173 Rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie zmiany nazwy z PWSM na Akademia Muzyczna imienia Ignacego Jana Paderewskiego.
Rozporządzenie Rady Ministrów z dn. 1 grudnia 1981
Pierwszy logotyp nowo mianowanej szkoły wyglądał następująco:
5 grudnia 2011 r.
– odsłonięcie tablicy pamiątkowej w ramach obchodów 15-lecia śmierci Antoniny Kaweckiej.
W dniu 5 grudnia 2011 roku w ramach obchodów 15-lecia śmierci Antoniny Kaweckiej jej wnuk, Wojciech Kulesza, dokonał odsłonięcia tablicy pamiątkowej. Została ona umieszczona na budynku, w którym mieszkała Artystka, w Poznaniu przy ul. Libelta 1.
Źródło: Marek Zaradniak, Głos Wielkopolski, 4 grudnia 2011 r.
hdr
17 grudnia 1933 r.
– w Zarębach na Kurpiach urodził się Mieczysław Makowski (zm. 16 grudnia 2014 r. w Poznaniu)
Polski kompozytor, pianista, teoretyk muzyki i pedagog. Studia muzyczne ukończył w PWSM w Poznaniu, gdzie studiował kompozycję (1958) i teorię muzyki (1962) pod kierunkiem Floriana Dąbrowskiego oraz grę fortepianową u Olgi Iliwickiej-Dąbrowskiej (1961). W latach 1967-1969 odbył studia doktoranckie w PWSM w Warszawie. W latach 1963-1972 był asystentem na Wydziale Kompozycji, Dyrygentury i Teorii Muzyki PWSM w Poznaniu, a następnie pracował jako nauczyciel przedmiotów teoretycznych w Zespole Szkół Muzycznych w Poznaniu. Odbył szereg podróży artystycznych do 17 krajów Europy i Azji.
Pełna biografia i spis utworów kompozytora: Culture.pl
7 stycznia 1885
– w Gnieźnie urodził się Łucjan Kamieński (zm. 29 lipca 1964 r. w Toruniu). Muzykolog, kompozytor i pedagog. W 1920 roku był wicedyrektorem Państwowej Akademii i Szkoły Muzycznej (przyszłego Państwowego Konserwatorium Muzycznego).
fot. Narodowe Archiwum Cyfrowe
13 stycznia 1870
– w Krakowie urodził się Henryk Opieński (zm. 21 stycznia 1942 r. w Morges w Szwajcarii)
Henryk Opieński, urodzony 13 I 1870 Kraków, zmarł 21 I 1942 Morges (Szwajcaria), polski kompozytor, dyrygent i muzykolog. Studia muzyczne odbywał 1884–1888 u W. Singera w Krakowie (skrzypce), 1888–1892 w Pradze u F. Lachnera (skrzypce), 1892–1894 w konserwatorium w Krakowie u W. Żeleńskiego (kompozycja), 1894–97 w Paryżu u W. Górskiego (skrzypce) i Z. Stojowskiego (teoria i kompozycja), 1897–1899 u H. Urbana w Berlinie (kompozycja, studia opłacone przez I.J. Paderewskiego), 1899–1901 w Paryżu w Schola Cantorum u V. d’Indy’ego, 1904–1906 w Lipsku u A. Nikischa (dyrygentura) i H. Riemanna (muzykologia); 1914 na uniwersytecie w Lipsku obronił pracę doktorską Beiträge zur V. Bekwarks Leben und Werken (nie wyd.).
W latach 1888–1892 studiował także chemię na politechnice w Pradze, 1892–1894 pracował jako inspektor gorzelni w Żółkwi i w Rzeszowie. W latach szkolnych w Krakowie przyjaźnił się z S. Wyspiańskim, L. Rydlem, J. Mehofferem i innymi, zaś 1894 w Paryżu poznał I.J. Paderewskiego, z którym od tego czasu przez całe życie łączyła go przyjacielska więź. W 1900 roku poślubił A. Krzymuską (zmarła w 1923), a w 1925 L. Barblan, śpiewaczkę i kompozytorkę z zespołu Motet et Madrigal.
Opieński prowadził różnorodną działalność, przede wszystkim zajmował się wykonawstwem muzycznym: 1899–1901 grał w orkiestrze E. Colonne’a w Paryżu, 1901–1904 był skrzypkiem, inspektorem orkiestry i dyrygentem chóru Filharmonii Warszawskiej, 1905 występował jako dyrygeny jednej z orkiestr w Warszawie, 1908–11 pracował w orkiestrze Teatru Wielkiego, 1912–14 w orkiestrze Teatru Polskiego w Warszawie. Równocześnie zajmował się nauczaniem, publikował liczne artykuły i komponował. Od 1909 uczył w Szkole Muzycznej Warszawskiego Towarzystwa Muzycznego, a od 1912 w Instytucie Muzycznym w Warszawie, 1911 założył i do 1914 redagował „Kwartalnik Muzyczny”. W latach 1914–1919 przebywał w Szwajcarii, 1917 zorganizował w Lozannie chór mieszany Motet et Madrigal, z którym przez wiele lat dawał koncerty muzyki dawnej w całej Europie.
Po powrocie do kraju zorganizował i prowadził 1920–1927 konserwatorium muzyczne w Poznaniu, 1923 działał jako prezes Wielkopolskiego Związku Kół Śpiewaczych i dyrektor Teatru Wielkiego, w X 1925 został wybrany wiceprezesem Zjednoczenia Polskich Związków Śpiewaczych. W tym samym roku z jego inicjatywy został założony „Przegląd Muzyczny”, wydawany w Poznaniu oficjalny organ owego zjednoczenia, prowadzony przezeń do 1927. W 1926 zamieszkał na stałe w Morges k. Lozanny. W Szwajcarii również rozwinął działalność muzyczną; w latach 1932–36 kierował Société Vaudoise de Musique (towarzystwo muzyczne kantonu Vaud). Nadal utrzymywał jednak kontakt z krajem, do którego często przyjeżdżał.
[źródło: PWM]
Grono pedagogów Konserwatorium za dyrekcji Henryka Opieńskiego (1920-1926)
[źródło: Archiwum Akademii Muzycznej im. I. J. Paderewskiego w Poznaniu]
Siedzą w pierwszym rzędzie od lewej: Mira Zielińska-Łabendzińska, Edwin Jahnke, Marta Poeppinghausen, Henryk Opieński, Jadwiga Wierzbicka, Jadwiga Fuksiewicz, Maria Procner; stoją w drugim rzędzie od lewej: Adam Ciechański, Antonina Jankowska-Neumann, Stanisław Potrykowski, Waleria Kosińska, Eugeniusz Sokołowski, Flora Szczepanowska, Walentyna Wiechowicz, Włodzimierz Malawski, Maria Gayczak, Gertruda Konatkowska, Ludwik Broekere, Zygmunt Butkiewicz i Wacław Piotrowski; w trzecim rzędzie od lewej stoją: Mieczysław Eichstaedt, Jarosław Vorel, Władysław Raczkowski, Tadeusz Szulc, Zdzisław Jahnke, Stanisław Pawlak, Wieńczysław Brzostowski, Stanisław Wiechowicz i Józef Madeja .