Mówią daty: 7 stycznia… Urodził się Łucjan Kamieński

Zapraszamy do spędzenia kilku chwil z historią Akademii Muzycznej im. Ignacego Jana Paderewskiego.

„Mówią daty” to rodzaj kalendarium, w którym przeczytacie Państwo o ważnych, bardzo ważnych, a czasem zupełnie zwyczajnych wydarzeniach z historii uczelni. Niech tak szybko mijające w naszym życiu akademickim miesiące będą pretekstem, aby czasem się zatrzymać i spojrzeć wstecz. Wszak – jak zauważył Cyprian Kamil Norwid – „przeszłość to jest dziś tylko cokolwiek dalej”…

 

7 stycznia 1885

– w Gnieźnie urodził się Łucjan Kamieński (zm. 29 lipca 1964 r. w Toruniu). Muzykolog, kompozytor i pedagog. W 1920 roku był wicedyrektorem Państwowej Akademii i Szkoły Muzycznej (przyszłego Państwowego Konserwatorium Muzycznego).

fot. Narodowe Archiwum Cyfrowe

 

Łucjan Kamieński, urodzony 7 stycznia 1885 roku w Gnieźnie, zmarł 29 lipca 1964 roku w Toruniu, polski muzykolog i kompozytor. W latach 1903-1909 studiował w Hochschule für Musik w Berlinie u M. Brucha i R. Kahna (kompozycję) oraz na uniwersytecie muzykologię u H. Kretzschmara i J. Wolfa. W 1910 roku uzyskał stopień doktora.

Kamieński jeszcze w latach studiów, działając w kołach robotniczych Berlina, wydał swoje pierwsze opus „60 Arbeitslieder”. W latach 1909-1918 mieszkał w Królewcu, gdzie był redaktorem działu muzycznego „Königsberger Allgemeine Zeitung”. W 1919 roku był dyrektorem operetki objazdowej w Poznaniu, w 1920 roku wicedyrektorem Akademii Muzycznej. Od 1922 roku profesor nadzwyczajny i kierownik katedry muzykologii Uniwersytetu Poznańskiego, od 1936 roku profesor zwyczajny, w latach 1938-1939 dziekan Wydziału Humanistycznego. W 1928 roku zorganizował i był prezesem Polskiego Towarzystwa Muzykologicznego, w 1930 założył przy katedrze muzykologii w Poznaniu pierwsze w Polsce archiwum fonograficzne; zgromadził nagrania z dwóch ekspedycji kaszubskich (1932, 1935), śląskiej (9137) oraz wędrówek po Wielkopolsce, Pomorzu, Kujawach, Pieninach. Archiwum (około 4 tys. nagrań) zaginęło w czasie II wojny światowej, zachowały się jedynie transkrypcje opublikowane (1936) w tomie pieśni ludowych z Kaszub południowych.

Do uczniów Kamieńskiego należeli M. Kwiek, Z. Latoszewski, K. Pałubicki, J. I M. Sobiescy, L. Witkowski. W 1939 roku aresztowany przez gestapo pod zarzutem działalności antyniemieckiej, został w końcu listopada zwolniony na skutek interwencji żony (niemieckiej śpiewaczki Lindy Harder, z którą ożenił się w 1913 roku). Podczas okupacji niemieckiej pracował jako archiwista w Bibliotece im. Raczyńskich w Poznaniu. W 1941 roku podpisał volkslistę, za co we wrześniu 1946 roku sąd skazał go na 3 lata więzienia i utratę mienia. Już w październiku został ułaskawiony, a w 1960 roku sąd zarządził zatarcie skazania. W latach 1949-1957 był nauczycielem PŚSM w Toruniu. Odsunięty od instytucji akademickich, pozbawiony możliwości badań zespołowych, próbował pracować samotnie (w latach 50. Nagrał 150 płyt miękkich na Kaszubach), w końcu jednak zwrócił się ku kompozycji. Dorobek kompozycyjny Kamieńskiego sprzed 1939 w większości zaginął (m.in. cała twórczość symfoniczna, utwory sceniczne).

Ludwik Bielawski, Encyklopedia muzyczna PWM, KLŁ