Grupowe lekcje gry na fortepianie z dr. Nikodemem Wojciechowskim
Grupowe nauczanie gry na fortepianie przeznaczone jest głównie dla tych, którzy chcą rozpocząć naukę gry na fortepianie lub ją udoskonalić. Znakomicie nadaje się do nauki gry na fortepianie seniorów, jak i najmłodszych adeptów sztuki pianistycznej. Może też być dedykowane tym, dla których fortepian jest dodatkowym instrumentem, np. skrzypkom czy wokalistom.
W USA nauczyciele doceniają potencjał uczenia się w środowiskach grupowych, dlatego edukacja grupowa weszła jako zagadnienie do pedagogiki fortepianu. Instruktaż grupowy może pozytywnie przekształcić i wzmocnić doświadczenia edukacyjne uczniów szkół oraz uniwersytetów muzycznych w Polsce.
Zadaniem grupowego nauczania gry na fortepianie nie jest zastąpienie tradycyjnej metody nauczania w formule mistrz-uczeń, ale jej wzbogacenie oraz stworzenie środowiska współpracy. Zasadnicza różnica pomiędzy grupowymi lekcjami gry na fortepianie a indywidualnymi polega na tym, że grupowy instruktaż służy głównie do nauczania tzw. funkcjonalnych umiejętności muzykowania, w tym pojęć muzycznych oraz związanych z techniką i fakturą fortepianową.
Należą do nich m.in.: gamy, pasaże, harmonizacja, improwizacja, transpozycja, czytanie nut a vista, czytanie partytur chóralnych oraz różne rodzaje zagadnień z zakresu teorii muzyki – od nauki koła kwintowego i interwałów, po rodzaje akordów i kształcenie słuchu. W istocie grupowe lekcje gry na fortepianie stanowią syntezę wykładu teoretycznego i praktycznej lekcji gry na fortepianie.
Co więcej, umiejętności zdobyte podczas grupowych zajęć przydają się uczniom do wielu aktywności muzycznych: do zaakompaniowania sobie samemu (np. w przypadku wokalistów), do zaakompaniowania innym muzykom (np. skrzypkom), do rozczytania i zagrania partytury chóralnej (co umożliwia akompaniowanie chórom), do zaimprowizowania lub zharmonizowania melodii (dla osób pragnących grać w duetach lub zespołach).
Laboratorium fortepianowe
Głównym założeniem grupowego nauczania gry na fortepianie jest tzw. laboratorium fortepianowe (z ang. piano lab). Składa się ono z kilku lub kilkunastu pianin cyfrowych połączonych poprzez sieć słuchawek i mikrofonów. Każdy z uczniów oraz nauczyciel łączą się poprzez specjalny zestaw słuchawkowy, co umożliwia nauczycielowi komunikowanie się z uczniami i sprawdzanie postępów uczniów indywidualnie lub w grupie.
Zalety
Zalety grupowego instruktażu nauki gry na fortepianie są następujące:
- zapoznawanie uczniów z różnorodnym repertuarem (muzyka poważna, muzyka lekka),
- nieograniczone możliwości występów/wykonawstwa dla uczniów (np. student ma możliwość zagrania utworu dla całej klasy lub dla partnera/partnerki, który będzie słyszalny przez zestaw słuchawkowy),
- rozwija pewność wykonawczą i opanowanie tremy podczas występów,
- zachęca do rozwoju umiejętności krytycznego słuchania i rozwiązywania problemów (słuchanie siebie oraz innych uczniów podczas lekcji, porównywanie siebie z innym uczniem),
- jest dynamicznym i motywującym środowiskiem uczenia się, które zwiększa zaangażowanie ucznia do ćwiczenia gry na fortepianie,
- stwarza doskonałe możliwości do nauczania funkcjonalnych umiejętności muzykowania (gamy, pasaże, gra a vista itd.),
- ułatwia studiowanie literatury zespołowej (tj. duetów, zespołów z udziałem fortepianu itp.),
- pomaga w rozwoju poczucia rytmu (poprzez granie w grupie lub z nauczycielem, słuchanie siebie nawzajem i współpracę),
- zapewnia przyjazno-konkurencyjną atmosferę.
Powyższa lista uwzględnia jedynie kilka z wielu zalet nauki gry na fortepianie w grupie; ujawnia wiele dobrych stron zarówno dla ucznia, jak i dla nauczyciela.
Grupowe nauczanie gry na fortepianie ujawnia się jako metoda o wyjątkowej efektywności zarówno w kontekście ogólnego szkolnictwa muzycznego, jak i edukacji artystycznej, przynosząc szereg korzyści wykraczających poza standardowe, indywidualne podejście do nauczania.
Jest to przede wszystkim sposób na promowanie interakcji między uczniami, co z kolei stymuluje wzrost motywacji, a także rozwija umiejętności słuchowe i interpretacyjne. Możliwość obserwowania postępów oraz dzielenia się doświadczeniami z innymi dostarcza uczniom silnego impulsu do intensywniejszej pracy nad własnymi umiejętnościami.
Ponadto nauka w grupie umożliwia uczestnikom dostęp do bogatej różnorodności stylów muzycznych i technik wykonawczych, co jest nieocenione w kształtowaniu percepcji muzycznej i zdolności interpretacyjnych. Otwiera to przed uczniami drzwi do szerokiego spektrum literatury muzycznej – od utworów klasycznych po współczesne – co rozszerza ich horyzonty artystyczne.
W efekcie grupowe nauczanie gry na fortepianie nie tylko wspiera rozwój techniczny i artystyczny uczniów, ale także inspiruje ich do długotrwałego zaangażowania w muzykę, jednocześnie budując solidne fundamenty dla przyszłych osiągnięć muzycznych.